حق حضانت فرزند
در قانون برای حضانت تعریفی ارائه نشده است. اما در لغت حضانت به معنی مراقبت، محافظت و نگهداری فرزند است. توجه داشته باشید که حضانت با ولایت و قیومیت متفاوت است . قانونگذار در ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی اذعان می دارد که حضانت هم حق و هم تکلیف ابوین است. در ادامه به بررسی دقیق تر حق حضانت فرزند خواهیم پرداخت و وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور خانواده را معرفی خواهیم کرد.
مفهوم حق حضانت فرزند
حضانت، از جمله مهم ترین حقوق یک کودک و حق و تکلیف والدین او است. اشخاص عهده دار حضانت موظف هستند قواعد مربوط به آن را رعایت کنند.در مفهوم، حق حضانت فرزند به معنای سرپرستی و مراقبت است. اشخاص عهده دار حضانت فرزندان، در وهله اول، والدین آن ها هستند. در صورت وجود موارد سلب حضانت که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت، یا نبود والدین به هر علت، در ابتدا، جد پدری و وصی و پس از آن، سایر افراد مورد نظر قانون گذار، در قانون مدنی، خواهند بود.
مدارک لازم برای دریافت حضانت
برای اقدام روند گرفتن حق حضانت فرزند برخی مدارک اصلی به شرح زیر است:
- شناسنامه و کارت ملی
- توافقات زوجین در طلاق توافقی
- سند طلاق
تحلیل مواد قانونی مهم در حق حضانت فرزند
طبق ماده 1178 از قانون مدنی پدر و مادر مکلف هستند که در حدود توانایی خود به تربیت فرزند یا فرزندان خویش بر حسب مقتضی اقدام کنند و نباید نسبت به آن ها بی توجه باشند. سهل انگاری در نگهداری و تربیت فرزند موجب سقوط حق حضانت فرزند می شود.
زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی می کنند حضانت فرزند با هر دوی آن ها است. اما در صورتی که پدر و مادر جدا از یگدیگر زندگی کنند، مطابق ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی: برای حضانت چنین فرزندانی، مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن این اولویت با پدر است، مگر آنکه مصلحت فرزند به گونه ای دیگر اقتضا کند. اما در این جا باید سه نکته مهم را برای شما مطرح کنم.
برای مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری ، متخصص در امور خانواده و حضانت فرزندان ، کلیک کنید : 09124478815
اکنون به بررسی برخی شرایط در حضانت فرزند خواهیم پرداخت
حضانت فرزند بعد از طلاق
حق حضانت فرزند تا سن 7 سالگی به مادر سپرده می شود و از 7 سالگی تا سن بلوغ حضانت برعهده پدر خواهد بود . اغلب امکان اعتراض مادر به انتقال حضانت فرزند به پدر بعد از 7 سالگی وجود دارد. در چنین حالتی دادگاه مربوطه تصمیم گیرنده خواهد بود. اما باید بدانیم که بعد از اینکه فرزند به سن بلوغ رسید، خود حق انتخاب دارد.اما در هر صورت تامین هزینه های زندگی فرزند بر عهده پدر خواهد بود.
حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی
در طلاق توافقی همه مسائل بین زوجین، طبق توافقات بین آنها انجام می گیرد، حتی بحث حق حضانت فرزند . زوجین می توانند طبق توافق، حضانت فرزند را برای همیشه به زوج یا زوجه بسپارند و هیچ مانع قانونی بر سر راه این توافق وجود ندارد.
حق حضانت در صورت فوت یکی از والدین
مطابق ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با دیگری است. بنابراین با فوت پدر نگهداری طفل با مادر است. اما ماده ۴۳ قانون حمایت خانواده مقرر کرده است: «حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنها است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.» پس اگر پدر بزرگ پدری فرزند در قید حیات باشد ولایت با اوست. ولی نگهداری با مادر است. پدر بزرگ در صورتی می تواند سلب حضانت مادر کند که ثابت کند نگهداری و مراقبت او به صلاح و مصلحت فرزند نیست و مادر فاقد صلاحیت لازم است.چنانچه هر دو والدین (پدر و مادر) فوت کنند، حضانت به جد پدری وی تعلق می گیرد و در صورت نداشتن فامیل پدری، حضانت به خویشاوندان نزدیک فرزند به ترتیب اولویت سپرده می شود.
انواع ضمانت اجرای حق حضانت فرزند
قانون برای آنکه هریک از والدین وظایف خود را در اجرای حق حضانت فرزند بعد از طلاق به درستی انجام دهند، سه ضمانت اجرایی در نظر گرفته است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند.این ضمانت ها عبارت اند از:
- ضمانت اجرایی جلوگیری از اعمال حق حضانت: طبق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی ، اگر کسی از دادن فرزندانی که به اون سپرده شده است، در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند، امتناع کند به مجازات حبس از ۳ تا ۶ ماه یا به جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا سه میلیون ریال محکوم خواهد شد.
- ضمانت اجرایی خودداری از اعمال حضانت : طبق ماده ۱۱۷۲، هیچ یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت فرزند به عهده اوست، از نگهداری وی امتناع کند. در صورت امتناع یکی از والدین، حاکم باید به تقاضای قیم (سرپرست) یا یکی از نزدیکان و یا به تقاضای مدعی العموم (دادستان) فرزند را به هریک از والدین که حضانت به عهده اوست، الزام کند.
- ضمانت اجرایی عدم مواظبت از فرزند: طبق ماده ۱۱۷۳،اگر کسی که نگهداری یا مواظبت از فرزند به اون سپرده شده است در انجام وظایف خود کوتاهی کند و زیانی به فرزند وارد شود، مسئول جبران زیان وارده خواهد بود.
سلب حق حضانت فرزند
برخی ازعوامل سلب حق حضانت فرزند را می توانید مشاهده نمایید:
- اعتراض طرف مقابل نسبت به نحوه مراقبت از فرزند توسط فرد عهده دار
- تشخیص عدم صلاحیت هر یک از والدین در نگهداری از فرزند توسط دادگاه
- ازدواج مجدد مادر
- اعتیاد
- ابتلا به بیماری های روحی و روانی
- بیماری واگیردار
- ارتکاب فساد اخلاقی
- در معرض خطر قرار گرفتن سلامت جسمی و روحی فرزند توسط فرد عهده دار حضانت
- عدم رسیدگی کافی به فرزند بنابه دلایلی از جمله مشغله زیاد کاری
- آزار و اذیت جسمی کودک
- اجبار کودک به انجام اعمال غیر قانونی و خلاف شرع
در ادامه به بررسی دو ماده قانونی بسیار مهم در سلب حق حضانت فرزند می پردازیم:
ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا ترتیب اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند, اتخاذ کند.
موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است :
- اعتیاد زیان آور به الکل, مواد مخدر و قمار.
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
- ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا, تکدی گری و قاچاق.
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی : اگر مادر درمدتی که حضانت طفل به او است مبتلا به جنون شود یا به دیگری شوهر کند حق حضانت فرزند با پدر خواهد بود. پس جنون یا شوهر کردن مادر (ازدواج مجدد) موجب سلب نگهداری است.
عواملی که در دو ماده بالا به آنها اشاره شد نیز ، از عوامل سلب حق حضانت فرزند به شمار می آیند
انصراف از حق حضانت فرزند
بعضی مواقع یکی از زوجین با گرفتن امتیازاتی حق حضانت فرزند را به دیگری میبخشد.در مواردی دیده می شود که زن با بخشیدن مهریه خود به مرد، حق حضانت را از وی می گیرد. اما در چنین حالتی چنانچه مرد عدم صلاحیت زن را در نگهداری از فرزند ثابت نماید، می تواند سرپرستی طفل را مجدد بر عهده گیرد.
نکات حقوقی مهم در حق حضانت فرزند
نکات حقوقی بسیاری وجود دارد که ممکن است در روند گرفتن حق حضانت فرزند خود با آن ها رو به رو شوید. مشاوره تخصصی با یک وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور خانواده می تواند آگاهی درستی از این نکات برایتان به ارمغان بیاورد.
- تنها پدر و مادر مشمول دریافت حق ملاقات فرزند خواهند بود.
- به علت فساد اخلاقی مادر نمی توان او را از حق ملاقات فرزندش منع کرد.
- در صورت فوت مادر و تعلق حق حضانت به پدر، پدر حق امتناع از ملاقات فامیل مادری فرزند با وی را خواهد داشت.
- تامین هزینه های مورد نیاز فرزند و در واقع نفقه فرزند بر عهده پدر است. در صورت عدم توانایی پرداخت نفقه توسط پدر، این وظیفه بر عهده جد پدری فرزند و در غیر اینصورت بر عهده مادر است. اولویت آخر پرداخت نفقه فرزند، جد مادری وی است.
- در صورت فوت پدر و ازدواج مجدد مادر، حق حضانت از مادر سلب نمی شود.
- توجه به مصلحت فرزند در تعیین مسئول حضانت وی امری بسیار مهم است. به علاوه دادگاه صالح باید در تعیین حضانت به خواست فرزند نیز تا حدودی اهمیت دهد.
- مرجع صالح رسیدگی به پرونده حضانت، دادگاه خانواده محل اقامت خوانده است.
وکیل خاواده متخصص در حق حضانت فرزند
بهاره فیض وکیل پایه یک دادگستری ، متخصص در امور مربوط با دعاوی خانواده از قبیل : مهریه ، نفقه ، حضانت و … با داشتن تجربه کافی و دانش به روز ، می تواند شما را در پرونده های حق حضانت فرزند یاری رساند. از همراهی شما سپاسگزاریم.
با ما تماس بگیرید : 09124478815
بدون دیدگاه