چک کیفری

در خصوص چکی که به هر دلیل با عدم پرداخت مواجعه شده به چند روش میتواند اقدام کرد.اول تقدیم دادخواست حقوقی مطالبه وجه به دادگاه حقوقی است . دوم مراجعه به اداره اجرای ثبت و درخواست صدور اجرائیه می باشد. راه سوم مراجعه به دادسرا و تقدیم شکوائیه و درخواست مجازات است. تشخیص اینکه کدام راه مناسب تر است و دارنده چک را سریعتر و مطمئن تر به مقصود خود می رساند بسیار ضروری حساس و تخصصی است.از این رو بهتر است قبل از هرگونه اقدامی ، از وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور چک کمک و مشورت بگیرید.در ادامه به بررسی بحث چک کیفری می پردازیم. 

چک کیفری در قانون جدید

با توجه به مواد ۳ و ۱۰ قانون صدور چک ، چنان چه صادرکننده چک موارد زیر را رعایت نکند چک بلامحل ایشان قابل تعقیب کیفری خواهد شد. یا اصطلاحا چک کیفری است . این موارد به شرح زیر هستند:

• کسری موجودی یا عدم موجودی حساب جاری : دارا نبودن محل یا کسری موجودی یکی از بیشترین و مهم ترین دلیلی است که چک کیفری می شود. برای کیفری شدن چک، فرقی بین عدم موجودی و یا کسری موجودی نمی باشد.در این خصوص ماده ۵ قانون صدور چک که بیان می دارد: ماده ۵ قانون صدور چک – (اصلاحی ۱۳۹۷/۸/۱۳) در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد، به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجودی در حساب را به دارنده چک بپردازد. دارنده با قید مبلغ دریافت شده در پشت چک، آن را به بانک تسلیم نماید.
• خارج نمودن و بیرون کشیدن کل یا بخشی از وجهی که به اعتبار آن چک صادر گردیده است: این مورد می تواند توسط خود صادرکننده چک انجام شود و هم توسط شخص دیگر.

در ادامه:

• دستور دادن به بانک جهت عدم پرداخت چک: طبق ماده ۱۴ قانون صدور چک چنان چه چک مفقود، سرقت، جعل شده یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگر به دست آمده باشد، صادرکننده چک یا ذینفع می تواند عدم پرداخت چک را از بانک بخواهد. در این صورت بانک موظف است در هنگام ارائه چک، آن را برگشت شده و گواهی برگشتی علت آن را ذکر کند.
• چک عمداً به صورت غلط و اشتباه نوشته شده باشد: گاهی ممکن است پول کافی در حساب صادرکننده چک بوده باشد. اما صادرکننده چک، طوری چک را تنظیم نماید که بانک به علت های مختلف نظیر (عدم تطابق امضا، قلم خوردگی و اختلاف در مندرجات، مثلاً مبلغ چک به حروف یک مبلغ باشد و در عدد مبلغی دیگر) از پرداخت و وصول آن خودداری کند.
• صادر نمودن چک از حسابی که مسدود شده است

ویژگی چک کیفری

چک کیفری( برای آنکه چکی کیفری شمرده شود) دارای ویژگی هایی است که در این بخش از مقاله به این ویژگی ها اشاره می کنیم.

•  برای شکایت کیفری چک باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ مندرج در چک به بانک مراجعه شود. در غیر اینصورت دارنده حق شکایت کیفری ندارد.
• دارنده باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ برگشت چک، باید شکایت خود را شروع کند و شکوائیه خود را ثبت نماید.

مواردی که چک کیفری نیست

• مهلت شش ماهه شکایت چک کیفری رعایت نشود.
• زمانی که چک وعده دار باشد یعنی تاریخ صدور چک قبل از تاریخ پرداخت آن باشد.
• چک بدون تاریخ.این چکها بی اعتبار نیستند و خود صادرکننده میتواند چک را تاریخ بزند . ولی امکان شکایت کیفری ندارد.
• چک سفید امضاء با این توضیح که در صورتیکه چک فقطامضاء داشته باشد. مبلغ و تاریخ و دارنده و ذینفع در آن نوشته نشده باشد وجه کیفری ندارد. هرچند که در مورد اعتبار این چکها تردید وجود دارد.
• چک تضمینی باشد .یعنی چکی که مقصود صادرکننده،پرداخت آن نبوده و انجام تعهد یا پرداخت وجه دیگری را ضمانت نموده است.
•  چک مشروط یا چکی که پرداخت آن منوط به تعهد شرطی شده باشد.
•  در صورتیکه صادرکننده چک از حسابی که به درخواست خود صادرکننده یا به دلایل قانونی دیگر مسدود باشد چکی صادر نماید. صادرکننده مطلعه از مسدود بودن حساب باشد در این فرض حداکثر مجازات برای صادرکننده در نظر گرفته میشود.
• مجازات صدور چک بلامحل حسب مورد از شش ماه تا دو سال است.

جهت مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری کلیک کنید: 09124478815

چک حقوقی و چک کیفری

چک حقوقی، هیچ یک از مزایای چک کیفری را ندارد. دارنده آن می‌تواند با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی متعلقه، وجه چک و خسارات آن را مطالبه کند. در حقیقت در این حالت، شدت عملی در کار نیست. صادرکننده چک بلامحل، بدون هیچ مشکلی، در جلسه دادگاه حاضر می‌شود و حبس یا مجازات دیگری منتظر وی نیست. تنها در صورت قطعی شدن حکم و صدور اجرائیه و ابلاغ آن به محکوم‌علیه و عدم پرداخت وجه چک، ممکن است به استناد ماده دو قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، به زندان بیفتد که در این صورت نیز با تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت محکوم‌به و اثبات آن با شهادت شهود در دادگاه از زندان آزاد خواهد شد. وی مبلغ محکومیت خود را به اقساط خواهد پرداخت.

مرجع شکایت چک کیفری

براساس قانون صدور چک بلامحل ، جرم محسوب می شود.این چک کیفری تلقی می شود. برای شکایت از صادرکننده چک باید به دادسرای محل بانکی که چک را برگشت زده است مراجعه نمود. در دادسرا فقط به جرم صادر کردن چک بلامحل رسیدگی می شود. لذا برای رسیدن به وجه چک باید از اداره اجرای ثبت یا دادگاه حقوقی اقدام نمود. به عبارتی در صورت نیاز ،می توان شکایت کیفری و حقوقی را همزمان با هم انجام داد.

مجازات چک کیفری

ماده ۷ قانون صدور چک ، مجازات چک کیفری را اینگونه عنوان می کند:

• چنان چه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
• چنان چه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از شش ‌ماه تا یک ‌سال حبس محکوم خواهد شد.
• چنان چه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد. در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک ‌های بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ ها ملاک عمل خواهد بود.

تبصره (الحاقی ۱۳۸۲/۰۶/۰۲) : این مجازات شامل مواردی که ثابت شود چک‌های بلامحل بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده، نمی‌باشد.

وکیل چک کیفری

بهاره فیض ، وکیل پایه یک دادگستری با داشتن سابقه کافی و دانش به روز در زمینه چک ها می تواند در طرح شکایات و احقاق حقوقتان راهنمای شما باشد.با ما تماس بگیرید: 09124478815