تعریف مهریه

قانون ازدواج در ایران بر مبنای آیین دین اسلام است . یک تعریف واحد برای مهریه می توان در نظر گرفت. این تعریف عبارتست از مال یا تعهدی که زوج در قبال به نکاح در آمدن زوجه و حق بهره مندی از رابطه زناشویی به زوجه خود می پردازد. یا ملکف به پرداخت یا انجام آن می شود. این موضوع می بایست قابلیت اجرایی داشته باشد و حدالامکان می بایست از تعیین مواردی که عملی شدن آن دور از ذهن است اجتناب کرد.در صورت نیاز می توانید از مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری متخصص در امور خانواده بهره مند شوید.

مهریه چیست؟

مهریه در دین اسلام برای رسمیت بخشیدن به عقد ازدواج، لازم است. غالبا این موضوع را بصورت مال یا تعهد تعیین می کنند. که مرد به پرداخت یا انجام آن در قبال همسر خود ملزم می شود. البته می بایست در نظر داشت که بهتر است مهر در هنگام وقوع عقد نکاح وصول گردد . در ادامه به بررسی انواع و شیوه پرداخت و حالات مختلف خواهیم پرداخت.

انواع مهریه

مهریه انواع متفاوتی دارد. هر کدام از آن ها ضمانت حقوقی متفاوتی از یکدیگر دارند .

• مهر المسمی: این نوع از مهر به شکلی است که دختر و پسر به هنگام عقد نکاح مقدار معینی از مهریه را مشخص می نمایند. مطابق با آن چه که در عقدنامه تعیین  و درج شده است ، پسر موظف به پرداخت آن مقدار خواهد بود.
•   مهر المثل: این نوع از مهر در حالتی بیان می شود که به هنگام عقد نکاح مهری مشخص نگردد. بعد از آن که ازدواج بین طرفین صورت و ارتباط زناشویی بین طرفین ایجاد شد و بعد از مدتی که بین زوجین  بحث طلاق مطرح شود. در این جا زن مستحق مهر خواهد بود. ولی چون در زمان عقد نکاح مهری تعیین نشده است در این جا دادگاه مهر زن را با توجه به شان و منزلت آن دختر و مقایسه آن با زنانی که در سطح او هستند تعیین قرار می کند. 
•    نوع آخر، مهر المتعه: این نوع از مهر در حالتی مطرح می گردد که مانند مورد بالا به هنگام عقد مهرتعیین نشود. مرد قبل از ارتباط زناشویی بخواهد همسر خود را طلاق دهد. از این نظر به زن مهر المتعه تعلق می گردد . در این جا مهر زن مطابق با شرایط مادی مرد تعیین خواهد شد.

ویژگی مهریه

مهریه می بایست دارای یکسری خصوصیات بارز باشد. در واقع بهتر است مال یا تعهدی که برای مهریه تعیین می شود به یکی از اشکال زیر باشد:

• بصورت دین باشد مانند دادن مبلغی مشخص، بخشی از دارایی و نظایر آن
• مشخص و در دسترس باشد مانند ملک، اتومبیل، طلا و …
• بصورت کار و عمل مانند یاد دادن علم، تخصص و هر عمل مشروع دیگر
• بصورت منفعت مشخص باشد مانند اجاره بهای ملک و …

شیوه پرداخت مهریه

مهریه را بنا به تعیین ، به دو صورت پرداخت می کنند:

• عندالمطالبه:  به هنگام عقد نکاح و در قسمتی که مهر مشخص می شود این موضوع قید گردد که مهر عند المطالبه می باشد. یعنی هر زمان که زن آن را درخواست نمود مرد باید آن را پرداخت نماید. نمی تواند به استطاعت خود اشاره ای نماید. موظف به پرداخت آن به همسر خود می باشد .
• عند الاستطاعه : بر خلاف نوع دیگر در عقدنکاح پرداخت مهر مشروط به استطاعت مالی مرد می باشد. یعنی اگر مرد از توانایی مالی برخوردار بود و استطاعت لازم در پرداخت مهر را داشت آن را پرداخت می نماید. زن نمی تواند مرد را برای پرداخت تمام مهر به صورت یک جا تحت فشار قرار دهد.

سقف دریافت مهریه

شاید برای شما هم سوال باشد که تا چه میزان مهریه قابل دریافت می باشد ؟ در این خصوص قانون مواردی را مطرح کرده است. ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده در این خصوص بیان داشته است که:

• هرگاه مهر در زمان عقد نکاح تا ۱۱۰ سکه بهار آزادی باشد قانون باید مطابق ماده ۲ قانون محکومیت های مالی برخورد نماید.این ماده اذعان می دارد که دادگاه مکلف است به تقاضای محکوم له از طریق های پیشبینی شده در قانون و نیز به هر شکل دیگری که قانونا امکان پذیر باشد در رابطه با شناسایی و توقیف اموال محکوم علیه اقدام نماید.
•  اگر مهر بیشتر از آن میزان باشد در رابطه با بخش مازاد آن توانایی مالی زوج ملاک پرداخت مهر می باشد. در واقع زمانی که مهر بیشتر از ۱۱۰ سکه تعیین شده باشد دادگاه تمکن مالی مرد را مورد بررسی قرار می دهد. در صورتی که او دارای توانایی مالی برای پرداخت آن مهر باشد باید به همسر خود پرداخت نماید.

 

---

به منظور مشاوره با وکیل متخصص در امور خانواده کلیک کنید: 09124478815

طلاق در دوران عقد و مهریه

پیشتر گفتیم زن حق دارد تا تمام صداق خود را دریافت نکرده از مرد تمکین نکند. این مسأله در مورد مهریه در زمان عقد و زمان نامزدی نیز صدق می کند. اما در صورتی که طلاق در دوران عقد اتفاق بیفتد پرداخت مهر به دو صورت است.

• در صورتی که نزدیکی بین زوجین در دوران عقد اتفاق نیفتاده باشد، زن می تواند نصف مهر را دریافت کند . اگر قبلاً تمام آن را دریافت کرده باشد، باید نصف آن را پس دهد.
• اما اگر نزدیکی منجر به دخول بین زن و مرد اتفاق افتاده باشد، عقد حکم ازدواج را دارد . مرد باید کل مبلغ مهر را بپردازد.

مهریه بعد از فوت شوهر

پرداخت صداق زوجه بعد از فوت زوج بر عهده ورثه زوج است که مسئولیت اموال باقی مانده از مرد را پذیرفته اند . محدودیت زمانی برای مطالبه مهریه از طرف زن بعد از فوت همسر وجود ندارد. حتی با گذشت سالیان پس از فوت مرد، زن می تواند مبلغ مهر را مطالبه نماید.

حق حبس در مهریه

طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن این امکان را دارد که تا زمانی که مهریه او داده نشده است ،  از هر دو تمکین عام و خاص  جلوگیری کند. همسر او نمی تواند او را مجبور به تمکین نماید. البته تمام این موارد زمانی کاربرد دارد که مهر دخترعند المطالبه باشد . اگر مهر عندالمطالبه و مدت دار نباشد ، زن حق حبس تا زمان پرداخت مهررا  مطابق قانون دارد. در غیر این صورت اگر مهر عند الاستطاعه و مدت دار باشد زن حق حبس ندارد . 

اعسار از پرداخت مهریه

زوج می‌تواند چه در مرحله اجرای حکم و چه در حین رسیدگی با معرفی دو شاهد درخواست اعسار بدهد . در صورت قبول اعسار با توجه به وضعیت مالی مرد پرداخت مهریه به صورت اقساط خواهد شد. نکات زیر در این بحث بسیار حائز اهمیت هستند:

• در صورت عسر و حرج مالی، مرد می‌تواند به دفعات درخواست تقلیل اقساط مهریه را بدهد.
• اینکه اگر زن پس از مرگ شوهرش مجدداً ازدواج کند بعد از ازدواج دوم نیز میتواند مهر خود را از اموال همسر اول خود مطالبه کند.
• در صورت تقسیط مهریه و اعمال حق حبس از طرف زن، تا پرداخت کامل مهر حق حبس زن از بین نمی رود هر چند که سالیان درازی زمان ببرد.
• زوجه می تواند یارانه مرد را به عنوان مهر توقیف نماید.
• مهریه و نفقه بخشیده شده دیگر قابل مطالبه از طرف زوجه نمی‌باشد.